En-tout-cas-schaats

Oorsprong

In april 1895 meldt de Leeuwarder Courant dat de schaatsenfabrikant G.S. Ruiter uit Akkrum een paar en-tout-cas-schaatsen heeft ingezonden naar de Amsterdamse tentoonstelling. Vermeld wordt dat de heer Ruiter dit model pas nieuw heeft uitgevonden. Het is in feite een vroege kluunschaats. Ruiter omschrijft de schaats in een verkoopcatalogus als volgt: ‘Door een eenvoudige beweging kan deze schaats veranderd worden, zoodanig dat men op wegen, dijken enz. kan loopen, met de schaatsen aan de voeten zonder de ijzers te beschadigen, en zoo dat de voet geheel vast staat.

Het is niet ondenkbaar dat Ruiter het systeem van een demontabele schaats heeft afgekeken van de eerder genoemde schaatsenontwerper Ubel Wierda, die zelf al in 1890 een schaats ontworpen had waarbij de ijzers omkeerbaar waren: de ene kant voor schoonrijden, de andere kant voor hardrijden. Mogelijk dat Wierda tussen 1890 en 1896 Ruiter heeft proberen te interesseren om zijn schaats in productie te nemen en Ruiter op die manier op het idee van een demontabele schaats is gekomen.

Omschrijving

De schaats is een Friese schaats met uitgewerkt voetblad die is voorzien ‘van een beugel die door een eenvoudige handbeweging kan worden versteld, waardoor een viertal proppen de schaatsenrijder de gelegenheid geven, zich gemakkelijk zonder glijden over hindernissen te begeven’. De vier proppen waarvan hier wordt gesproken zijn metalen staafjes die door een klemsysteem in verticale richting worden geplaatst, zodat de schaats omhoog wordt gebracht en de schaatsenrijder op de proppen kan lopen, terwijl de schaats als het ware boven de grond zweeft zonder contact te maken met de ondergrond.

Bron

Van Glis tot Klapschaats, 2001