Page 22 - Demo

Een schaatsende ijsbeer of het verband tussen Poolster en Rijnaarom hebben de founding fathers van verzamelkring De Poolster ooit besloten om zich met de naam Poolster te tooien? Omdat de Poolster zich in het absolute noorden bevindt, waar vorst en ijs de schaats een geschikte habitat bieden? Omdat de Poolster vanouds geldt als het vaste ori%u00ebntatiepunt aan de sterrenhemel en daarmee als gids fungeert om een doel voor ogen te houden, een eigen koers te vinden en zich niet van de wijs te laten brengen? Ik nam poolshoogte in Kouwe Druktes en op Schaatshistorie, maar vond geen verantwoording of verklaring voor de naamgeving. TegenpoolZoals bekend maakt de Poolster deel uit van het sterrenbeeld Kleine Beer. Je vindt de Poolster aan de hemel door vanaf de buitenste rand van de %u2018steelpan%u2019 (het sterrenbeeld Grote Beer) een lijn naar boven te trekken, waar je in het verlengde van de draaiingsas van de aarde op dit %u2018kompas van de sterrenhemel%u2019 stuit. Onlangs ontdekte ik dat deze Grote Beer en Kleine Beer een tegenhanger of tegenpool op aarde hebben, namelijk een schaatsende beer. Die vond ik in het boek Degrenzeloze rivier van de Nederlandse auteur Mathijs Deen. Aanvankelijk op zoek naar de bron van de Rijn ergens in Zwitserland, komt de schrijver door de uitleg van een paleogeograaf (iemand die de geografische geschiedenis van bijvoorbeeld rivieren en kustlijnen door de tijd heen bestudeert) tot het inzicht dat de Rijn een heel stroomgebied omvat, dus de hoofdstroom inclusief alle voedende zij ri vieren en stroompjes tot en met het regenwater in Nederland. In het betreffende hoofdstuk schrijft hij, verwijzend naar de hier afgedrukte illustratie:%u2018Met een beetje fantasie doet de vorm van het gebied denken aan een schaatsende beer, die met gespreide voorpoten op %u00e9%u00e9n achterpoot balancerend naar het westen zwiert. %u2026 Zijn gespreide voorpoten reiken van de haarvaten van de Samber in Noord-Frankrijk tot aan de bovenloop van de Lippe bij Paderborn. Zijn schaats rust op de noordgrens van Itali%u00eb. Zijn bovenste oor spitst hij tot in Friesland. De platte snuit steekt in de Noordzee. Een wonderlijk maar gelukkig toeval is dat de plek waar de lijn tussen het noordelijkste en zuidelijkste punt en de lijn tussen het oostelijkste en westelijkste punt van het stroomgebied elkaar kruisen precies samenvalt met de Loreley. De rots is kennelijk niet alleen cultureel, maar ook cartografisch het middelpunt van de rivier.%u2019De Loreley als een soort Poolster op onze aarde! En die schaatsende beer is voor ons natuurlijk een ijsbeer!Fred GrootBron: Mathijs Deen, De grenzeloze rivier, 2021. De tekening is van Gerrit van Omme.W