Page 24 - Demo

24 Kouwe DrukteScandinavische schaatsen 5ie na de daverende opleving van het schaatsen in de jaren 1860-1880 KD74 een gestage groei en ontwikkeling van de ijssport in de breedte had verwacht, kwam bedrogen uit. Zowel het hardrijden als het kunstrijden floreerden, maar het werden vooral in Noorwegen en Zweden disciplines voor echte sportfanaten, die bereid waren te investeren in training. Veel Scandinavi%u00ebrs die voor hun genoegen een beetje actief wilden zijn in de gezonde winterlucht stapten over op de ski. Door verbeterde bindingen zaten ski%u2019s vaster aan de voet, waardoor de skisport steeds populairder werd.Daarnaast (of mede daardoor?) bleek het schaatsen organisatorisch gezien niet overal te gedijen. IJsclubs gingen soms ter ziele en opvolgers kwamen vaak moeilijk tot stand.Desondanks stond de ontwikkeling van de schaatssport tussen 1880 en 1900 niet stil. Integendeel.ToeschouwerIn Noorwegen is schaatsen als volkssport letterlijk van de baan. Men skiet en is, wat het schaatsen aangaat, vooral toeschouwer. Rijen dik soms, zoals bij de tweekamp tussen Axel Paulsen en Renke van der Zee in 1885 op het zee-ijs van Frognerkilen. Renke vertegenwoordigde op zijn houten Friese schaatsen het verleden, Axel op zijn bootmodel, de voorloper van de noor, de toekomst. De toekomst won. Afb.1Vanaf het einde van de tachtiger jaren nam de interesse voor de ijssport in het huidige Oslo hoe langer hoe meer af. De Christiania Sk%u00f8iteklubhield zelfs tijdelijk op te bestaan.Axel Paulsen, van alle markten thuisJarenlang speelde Axel Paulsen een grote rol in de ontwikkeling van zowel hard- als kunstrijden. Niet alleen als sporter, maar ook als uitvinder, kunstrijder, hardrijder, ontwerper, oplichter, vari%u00e9t%u00e9artiest, koopman. Axel Paulsen was van alle markten thuis. Bootmodel, olieschaats, achteruitrijdschaats, sneeuwschaats, drakenschaats. Axel Paulsen kon op alle schaatsen uit de voeten. Zijn voornaam is verbonden met de - nog altijd enige - verplichte sprong die voorwaarts wordt ingezet. De noor, het model schaats dat ruim honderd jaar lang in de mode zou blijven, droeg aanvankelijk zijn achternaam.Jong geleerdAxel Paulsen werd in 1855 in Kristiania geboren. Net als zijn leeftijdgenootjes schaatste hij rond zijn zevende op randsk%u00f8iter, de korte schaatsen met geut, die toen nog gangbaar waren. Zijn vader kwam echter al snel op het idee - mogelijk onder invloed van ge%u00efmporteerde buitenlandse modellen - om schaatsen met hogere en bredere ijzers zonder geut en met afgeronde achterkant te construeren. Die waren vermoedelijk bedoeld voor het kunstrijden. Op 6 maart 1870 werd Axel eerste bij wedstrijden voor jongens boven de 14 jaar, zowel bij het rijden van figuren als op de langebaan. Tien jaar nadien versloeg hij in Kristiania de latere Poolreiziger Fridjof Nansen op de 5000 meter. Nadat hij al menige prijs had gewonnen, stimuleerde zijn vader Axel deel te nemen aan buitenlandse wedstrijden, die door dooi echter steeds in het water vielen.De jonge locomotiefPas in 1882 bij de eerste internationale kampioenschappen in Wenen kon hij laten zien wat hij waard was. Hoewel zijn landgenoot Peder Aune vooraf de beste indruk had gemaakt, won %u2018de jonge locomotief%u2019, zoals de Weners Axel noemden, het hardrijden moeiteloos op zijn houten renschaatsen op pootjes, die tamelijk lange, dunne en relatief lage ijzers hadden. Afb.2WAfb.1 Axel Paulsen toegejuicht op Frognerkilen, 1885