Page 7 - Demo

Kouwe Drukte 7(more adolescentularum regionis Hollandiae); dat geldt echter niet voor de deugdzame Lidwina, die zich nooit met anderen mengde in het spel (quae numquam cum ludentibus se miscuit). Ze liet zich ten langen leste overhalen om te komen kijkenhoe haar vriendinnen heen en weer reden en plezier maakten (cursitantes hinc illincque ... et iocantes ... aspexit). Een van hen komt rapido cursu op Lidwina af met de fatale val als gevolg. Er rollen traantjes als zij op handen wordt weggedragen. Wat betreft het ijsvermaak benadrukt Brugman dat Lidwina zelf niet schaatste, al geeft hij niet aan wat de pechvogel aan haar voeten had. Vermeed hij het woord sandaliis bewust omdat hij het onduidelijk of dubieus vond? We mogen ons overigens afvragen waaraan Brugman de smeu%u00efge details ontleende. Het ongeval op de schaats had inmiddels zo%u2019n zestig jaar eerder plaats gevonden en de kans dat hij nog ooggetuigen heeft gesproken kunnen we nagenoeg uitsluiten.In de landstaal7. Anoniem, TLeven, Middelnederlands, circa 1470? / circa 1480Het levensverhaal van Lidwina in het Diets, ofwel Middelnederlands, liet lang op zich wachten. Mogelijk zijn oudere versies verloren gegaan. Goudriaan 223 beschouwt TLeven als een verkorte vertaling van de aangepaste Venite [3]. De sleutelpassage is gevat in %u00e9%u00e9n lange volzin. Lidwina was bijna vijftien ... soe ghinc si op scoloedsen met anderen maechden op dijs spelen ...ende daer quam een van haren ghespelinnen rijdende op dat ijs ...Volgens de tekst ghinc Lidwina op scoloedsen.We herkennen er schalootsen in, afgeleid van het Franse galoches. De gangbare betekenis van schaloots was houten zool met een lederen voetkap. Als de schrijver er een paar schaatsen mee had bedoeld, had hij geen onderscheid hoeven maken tussen Lidwina en de andere meisjes en in plaats van ghinc (enkelvoud) het meervoud ginghen si op scoloedsen voor allen kunnen hanteren. Hij had voor schaatsen trouwens ook de woorden schoverlingen of schrikschoenen kunnen gebruiken. Scouerding kwam in 1393 al voor. Mulder KD36 Veelzeggend genoeg hield de auteur het echter op schalootsen! Beestje bij de naam8. Anna Ebin, Venite in het Duits, 1457-1465Deze variant van het heiligenleven van Lidwina werd in 1457 uit het Latijn naar het Beiers vertaald en pas acht jaar later door %u2018schwester anna%u2019uitgewerkt op perkament. Het manuscript volgt de beschrijving van Hugo van Rugge vrij nauwgezet, maar noemt schaatsen eindelijk bij hun naam. Anna schrijft ... da sy in schryttschuhen auf das eys spylen gingen en ... %u00fcber dasz eyse schreyten. Vanwege gingen (meervoud) is het voor twee%u00ebrlei uitleg vatbaar of het schaatsenrijden alleen voor de vriendinnen gold of ook voor Lidwina. Wist Anna Ebin, dochter uit het adellijk geslacht Von Eyb en non in het klooster Pillenreuth bij Neurenberg diep in Duitsland, destijds al wat schaatsen was? Of werd ze via via vanuit westelijke contreien ge%u00efnformeerd? Pillenreuth had connecties in de Elzas De Gruyter 750 en, gezien de overeenkomst in stijl wat de ijsscene betreft, mogelijk ook met het klooster Dalheim dat zo%u2019n 400 km ten noordwesten van Pillenreuth ligt.9. Anoniem, Venite in het Nederduits, 15e eeuwIn dit handschrift, afgeschreven in een klooster in Dalheim bij Paderborn, wordt in de sleutelpassage w%u00e9l een duidelijk onderscheid gemaakt tussen Lidwina z%u00f3nder en haar vriendinnen m%u00e9t schaatsen:Do ghinck se (Lidwina) ... myt dussen ionfrouwen spelen op dat ijs. Do waren dar ionfrouwen de hadden dar under de voeten schrickschoen ofte schouerlick dar men op dat ijs mede pleget to rijden in dem lande.De Nederduitse woorden schrickschoen enschouerlick klinken ons bekend in de oren.