Elfstedenmonument: It sil heve

Plaats	Gytsjerk, Nederland
Kunstenaar	Maree Blok ( 1959 - ) en Bas Lugthart (1955 - )
Datum onthulling	22-6-2001

Beschrijving

Beschrijving: Tegeltjes van schaatsers die hebben meegedaan aan de Elfstedentocht, in verschillende tinten blauw. Als je van een afstand kijkt zie je schaatsers achter elkaar aan rijden.  

Opschrift:  Vanaf de rijbaan staat op de rand van de brug richting Dokkum in de tegeltjes: It Sil Heve¹. Er staan op de parkeerplaats bij de brug informatieborden over de tegeltjes.

Achtergrond informatie: 

'Ontwerp en realisatie door beeldend kunstenaars Maree Blok en Bas Lugthart in samenwerking met Koninklijke Vereniging “De Friesche Elf Steden”, Gem. Leeuwarden, Gem. Tytsjerksteradiel en st. Kunstweurk. Met medewerking van Stichting It Sil Heve, Epeos Software, koninklijke Tichelaar Makkum en tegelzetter A. Planting.²

Het Elfstedenmonument It Sil Heve is ontworpen en gerealiseerd door de beeldend kunstenaars Maree Blok en Bas Lugthart  op de Kanterlandse brug over de Murk. Dit is de laatste brug op de Elfstedenroute waar de schaatsers onderdoor rijden voor de laatste kilometers naar de finish op de Bonke in Leeuwarden.
'It Sil Heve' waren de woorden waarmee in 1985 de eerste Elfstedentocht na 22 jaar werd aangekondigd.²

De brug is bedekt met ruim 7000 met de hand gemaakte tegeltjes, waarop in blauw glazuur de portretten zijn afgedrukt van schaatsers die ooit de Elfstedentocht hebben uitgereden. In de afgelopen eeuw zijn 16 tochten gereden, waarbij duizenden rijders de finish hebben gehaald. Zij kunnen zich zo met een (schaats)foto, naam en jaartal(len) van de tocht(ten) die zij hebben uitgereden, laten vereeuwigen op het Elfstedenmonument.²

In aan wezigheid van enkele honderden toeschouwers waaronder alle nog levende Elfstedenwinnaars (behalve Evert van Benthem die het niet lukte er vanuit Canada op tijd bij te zijn) gaf Henk Kroes het startschot voor de openingshandeling. De grote steiger die de brug aan het oog onttrok werd door een grote kraan in zijn geheel omhoog gehesen zodat de duizenden tegeltjes zichtbaar werden. De onthulling van het monument liep een jaar vertraging op, omdat die in eerste instantie in Bartlehiem zou komen. Omwonenden maakten daar echter bezwaar tegen, omdat ze bang waren voor een grote toeloop van toeristen.²

Laatste brug voor de finish wordt ereboog
De aangebrachte tegels zijn door de computer zo geselecteerd dat, op grotere afstand van de brug, de duizenden kleine portretten samenvloeien tot één grote voorstelling. Op de zijkant van de brug verschijnt het beeld van een groep schaatsers die in een lange sliert achter elkaar rijden. Hoe verder men zich van de brug verwijdert, hoe duidelijker de schaatsers te zien zijn.
Deze afbeelding van een rij schaatsers die elkaar helpen en uit de wind houden, is een karakteristiek beeld van de Elfstedentocht. De laatste brug voor de finish vormt zo een ereboog voor al diegene die de tocht ooit hebben uitgereden en vormt een treffend symbool van de overbrugging van de tocht langs de elf Friese steden.^'2

Dankzij een steiger, tevens te gebruiken als kluunbrug,  onder de brug kun je ook alle tegeltjes met elfstedenrijders dichterbij bekijken.

'De zuidzijde van het monument zal gerealiseerd worden na de eerst volgende Elfstedentocht. Iedere schaatser die de tocht dan (weer) heeft uitgereden kan zich aanmelden en zijn of haar schaatsfoto opsturen.'²

'In de winter van 2014 werd de Coolste Baan Van Nederland aangelegd in het Olympisch Stadion van Amsterdam. Deze ijsbaan vormde in de maanden januari en februari het winters decor voor het Nederlands kampioenschap en vele schaatsers die hier hun rondjes op de sfeervolle baan hebben gereden. Een levensgrote kopie van het Elfstedenmonument vormde de brug naar het middenterrein.^'3

Locatie

Het is te vinden als je over de Murk onder de Kanterlandse brug doorschaatst of vaart. Volg vanuit Gytsjerk de Canterlandseweg richting Lekkum en je komt er over heen.

Precieze locatie via Google maps: Schaatsbeelden in de openbare ruimte

Alle schaatskunst in de openbare ruimte gerelateerd aan de Elfstedentocht is hier te vinden

GPS: 53.24055, 5.85696

Bron

1. 'It sil heve' is Fries voor: 'Het zal zijn'.
2. Elfstedenmonument.nl (zie ook Spectaculaire onthulling eerste helft Elfstedenmonument!, Elfstedenmonument Olympisch stadion Amsterdam)
3. Bloklugthart.nl: Elfstedenmonument
4. Zie ook in 'Artikelen over tegels en ander keramiek in Kouwe Drukte' het artikel 'Het tegelbrugje' van Minne Nieuwhof