De winter in maart 1667

 

“Nae dat alvoorens ontrent ses weeke hadde gevrooren& nu ontrent drie weeke ope water hadde geweest, begost het wederom in Maert streng te vriese dat tusse 16 en 17 ditto met grondt ijs rontom toe water was en vroor soo stark dat men den 17 al over de sloote ging. ’t Vroor een gang ijs op een naght. De paerde quame wederom op de Zaen. Nae eenige daage vrij sterke wint uijten N.oste ging de wint wat legge doch ol ooste-wind. Claare lught, soodat de son warm sceen dat men ’t ys naemiddags niet coste rije. Op den 25 reedt ’s morgens nogh een paert langs de Zaen & savons werdent daer al overgebrookt. Den 27 ditto stond ick nog op de Zaen, dogh ’t ijs was doen al veel gesmolte door ’t schijne van de son. De wint bleef al ost & N.ost."

Deze bijzondere notitie maakte de Koger olieslager Claes Arisz Caescoper in het aanhangsel van zijn ‘Nootysyeboeck’. Zijn dagboekaantekeningen, waarin hij dagelijks de weersomstandigheden meldde, startte hij weliswaar op 1 januari 1669 toen hij negentien jaar oud was, maar tal van bijzonderheden uit eerdere jaren beschreef hij apart. De buitengewone winter van 1667 behoorde daar ook bij. Zelfs de Zuiderzee vroor in maart dat jaar nog dicht. Op 1 april kon men bij Uitdam aan de Noord-Hollandse kust ten zuiden van Monnickendam nog op het ijs lopen.

Geen wonder dat over dit bijzondere voorval een uitvoerig rijm werd geschreven.

In January Sestien hondert seven en tsestig
Doen vroort en het Sneeuwde seer heftig;
Styf ses Weecken stont de Vaert heel stil
Drie Weecken voer men geheel naar wil
Het voornaemste dat hier wort genoteert,
Is dat er zoo veel ys quam in de Meert,
Den 16 Meert begon weer hart te vriesen
Den 17 moesten de visschers de winst verliesen
Den 19 boodt weer en windt nog weynigh soen
Den 21 leeck of weer en windt anders wou doen
Den 22 was de windt weeer helder aan ’t vriesen
Den 23 begon ys door de zon hart te verliesen
Den 24 al vriesende verloor ’t ys syn kracht
Den 25 syn der veel over ’t Y gekomen met voordacht
Den 26 liepen der nog drie van Slee over ’t Y
Namiddagh zeylden de Schuiten de Stadt voorby
Den 27 heeft d’Oostenwindt ’t ys op Pampus hoog geset
Den 29 was ’t vaeren daerover noch wel belet.

Bovenkant van de pagina