Baje Dukel

Beschrijving

Zoon van de winkelier Jan Dukel uit Giessendam. Baje Dukel wordt in mei 1892 smidsknecht bij Van der Sijs in Heinenoord. Later wordt hij knecht bij de smid en schaatsenmaker Jan Duiser in Strijen. Hoogstwaarschijnlijk leert hij hier het schaatsenmaken. In december 1900 vestigt hij zich als smid te Giessendam.

Aanvankelijk maakt Dukel krulschaatsen van het IJsselmonder type. Waarschijnlijk heeft hij dit model bij Jan Duiser leren maken. Later maakt hij ook  Zuid-Hollandse baanschaatsen van het Ameider type en schoonrijschaatsen. De schenkel wordt over het algemeen van  een stuk ijzer gemaakt van 10 cm lang en 8 mm dik. Daarop wordt een stukje staal van acht mm in het vierkant geweld. Vervolgens wordt de schenkel blank geslepen en kan het harden beginnen. Daartoe wordt de schenkel verhit, waarna hij even, maar regelmatig over de lengte van het staal, gekoeld wordt in de koelbak. Tot slot wordt de schenkel geschuurd totdat hij een goede aanloopkleur heeft. De kleur loopt tijdens het schuren van geel naar blauw. De kleur moet regelmatig over de hele schenkel dezelfde zijn. Als de kleur echt blauw is, is het staal te zacht. Van een goede harde schaats vlogen destijds de vonken af. Het slijpen gebeurde altijd op de zandsteen.

Door wagenmaker Kooiman uit Giessenburg worden de houtjes gemaakt. Kooiman maakte ze ook voor Leendert Harrewijn uit Giessen-Nieuwkerk. Er zijn tot circa 1915 schaatsen gemaakt. Zijn zoon bracht destijds de schenkels wel eens naar Kooiman en haalde later de complete schaatsen weer op.

Opmerking:
Giessen-Nieuwkerk werd in 1957 samengevoegd met Peursum in de nieuwe gemeente Giessenburg; die vervolgens in 1986 opging in de gemeente Giessenlanden.

Bron

Van Glis tot Klapschaats (Wiebe Blauw), 2001

Produktie

Merktekens