De Finishboog

Plaats	Leeuwarden, Nederland
Kunstenaar	Kunstenaarsduo Tijdmakers, Saskia Hoogendoorn en Lieuwe Martijn Wijnands
Datum onthulling	28-11-2019

Beschrijving

Beschrijving: De bovenste helft van de rand van een Elfstedenkruisje, met aan de binnenkant een blauwe verlichting. S'avonds met verlichting weerspiegelt dit in het water en maakt zo een volledig kruisje.

Naast de boog staat een informatie bord over de Elfstedentocht

Opschrift:

De Elfstedentocht

Op deze plek aan de Bonkevaart is sinds 1985 de finish van de Elfstedentocht op de schaats.

Al decennia lang geldt het ale een bijzonder sportieve prestatie om op één dag schaatsend alle elf Friese steden aan te doen: een afstand van ruim 200 kilometer.

De eerste Elfstedentocht werd georganiseerd in de winter van 1909. Kort na die tocht werd de Vereniging De Friesche Elf Steden opgericht. Het doel van de vereniging is het bevorderen van de ijssport in de provincie Fryslân en in het bijzonder, zo mogelijk jaarlijks, het organiseren van een Elfstedentocht op de schaats.

Sinds 1909 is de tocht vijftien keer verreden. De laatste Elfstedentocht was op 4 januari 1997. Het weer bepaalt de datum van de volgende tocht.

De Finishboog

De Finishboog markeert de finishlijn van de Elfstedentocht. Het ontwerp van het lichtkunstwerk is geïnspireerd op de iconische vorm van het Elfstedenkruisje. Dit kruisje ontvangt elke deelnemer die de tocht schaatst én tijdig met alle stempels op de kaart over de finish komt.

De geïntegreerde blauwe LED-verlichting in de boog zorgt dag en nacht voor een mooie weerspiegeling van de bovenkant van het kruisje in het water. Zo ontstaat het symbool van deze tocht op prachtige wijze op de finishlijn.

Het lichtkunstwerk is een idee en ontwerp van Kunsternaarsduo Tijdmakers bestaande uit Saskia Hoogendoorn en Lieuwe Martijn Wijnands.

De Finishboog is op 28 november 2019 officieel onthuld en door de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden geschonken aan de gemeente Leeuwarden.

De Winnaars

• 1909 zaterdag 2 januari Minne Hoekstra 13:50 uur
• 1912 woensdag 7 februari Coen de Koning 11:40 uur eerste vrouw: Jikke Gaastra
• 1917 zaterdag 27 januari Coen de Koning 09:53 uur  Eerste vrouw: Janna van der Vegt
• 1929 dinsdag 12 februari Karst Leemburg 11:09 uur Eerste: vrouw Jikke Gaastra
• 1933 zaterdag 16 december Sipke Castelein | Abe de Vries 11:30 uur eerste vrouw: Els de Nekker
• 1940 dinsdag 30 januari Auke Adema | Dirk van der Duim | Cor Jongert | Piet Keijzer | Sjouke Westra 11:30 uur Eerste vrouw Sjoerdje Faber
• 1941 donderdag 6 februari Auke Adema 09:19 Eerste vrouw: Wobkje Kooistra
• 1942 donderdag 22 januari Sietse de Groot 08:44 uur Eerste vrouw: Antje Schaap
• 1947 zaterdag 8 februari Jan W. van der Hoorn 10:51 uur Eerste vrouwen Sjoerdje Faber | Wobkje Kooistra
• 1954 woensdag 3 februari Jeen van de Berg 07:35 uur Eerste vrouw: Aaltje van Dellen-Sybesma
• 1956 dinsdag 14 februari geen officiële winnaar Eerst aankomenden: Jeen Nauta | Aad de Koning | Maus Wijnhout |  Jan J. van der Hoorn | Anton Verhoeven 08:46 uur  Eerste vrouw: Annie van Dijk-Baijema
• 1963 vrijdag 18 januari Reinier Paping 10:59 uur Verstkomende vrouw: Meike Vlas
• 1985 donderdag 21 februari Evert van Benthem 06:46 uur Eerste vrouw: Lenie van der Hoorn-Langelaan 07:33 uur
• 1986 woensdag 26 februari Evert van Benthem 06:55 uur Eerste vrouw: Tineke Dijkshoorn 07:55 uur
• 1997 zaterdag 4 januari Henk Angenent 06:49 uur Eerste vrouw: Klasina Seinstra 07:49 uur

Opdrachtgever: Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden,  Technische productie & installatie: Bordbusters BV. De Finishboog is mede gefinancierd door: Gemeente Leeuwarden, P.W.Janssen's Friesche Stichting. Prins Bernhard Cultuurfonds - Kijlstra Smid Fonds, Provincie Fryslân.

Achtergrond informatie:

De Finish van De Elfsteden tocht is sinds 1985 op de Bonkefeart. Vanaf 1997 stond er bij de finish een roestvrij stalen paal met informatiebord. Het informatiebord werd na een aantal jaar als het vroor verwijderd om de eventuele finish niet teveel te beschadigen. Beide zijn definitief verwijderd voor de plaatsing van De Finishboog.

 

In december 2016 is er door de Koninklijke Vereniging De Friesche Elfsteden een prijsvraag uitgeschreven om te komen tot een kunstwerk op de finishlijn ter ere van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. Het kunstwerk zal € 30.000 kosten, exact € 1,00 per lid. Het bestuur heeft daarom begin 2017 de leden opgeroepen om ontwerpen in te dienen.

De eisen waren:

• het kunstwerk moet op een of andere manier de finish van de Elfstedentocht markeren;
• het kunstwerk moet refereren aan de Elfstedentocht;
• het kunstwerk kan op een van de walkanten van de Bonkevaart geplaatst worden;
• het kunstwerk moet de organisatie en uitvoering van de Elfstedentocht niet belemmeren;
• het kunstwerk moet duurzaam zijn en moet zekere een aantal decennia kunnen blijven staan (kwaliteit).¹

Ruim 35 ideeën, van ruwe schetsen tot volledig maquettes, kreeg het bestuur binnen.

Op 15 december 2017 heeft het bestuur van de Vereniging besloten het ontwerp (van kunstenaarsduo Tijdmakers Saskia Hoogendoorn en Lieuwe Martijn Wijnands) dat door de leden Martijn van Koningsveld en Marlies Sandee is ingebracht, te laten ontwikkelen als kunstwerk bij de finish van de Elfstedentocht, in de vorm van het Elfstedenkruisje. Het kunstwerk weerspiegelt in het water (of ijs) waardoor de illusie van een volledig kruisje ontstaat. ’s Nachts is het kunstwerk verlicht, waardoor die illusie nog eens versterkt wordt. Het ontwerp is aan de leden gepresenteerd op de Ledenvergadering van 9 december 2018...'²

Het bestuur is van mening dat dit kunstwerk de finish van onze tocht goed recht doet en dat de finishlocatie hiermee een waardig herkenningspunt krijgt.²

Op 20 november 2019 is het kunstwerk geplaatst. Bij het donker worden is de verlichting getest en afgesteld. Tot de onthulling op de 28e werd het kunstwerk niet verlicht.³

Op 28 november 2019 'was de eer aan Hidde Westra uit Heerenveen, met zestien jaar het jongste lid van de Vereniging De Friesche Elfsteden, en burgemeester Sybrand Buma van Leeuwarden, die de tocht in 1986 zelf schaatste. Door op een knopje te drukken, zetten zij de nieuwe Elfstedenboog in het licht.'⁴

Op 14 december 2019 werd tijdens de Algemene ledenvergadering van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elfsteden gemeld dat de kosten voor het kunstwerk hoger zullen uitvallen, door oa. informatiebord en kosten voor onderzoek vliegroute vleermuizen. Dit zal maximaal €15.000 extra kosten.

Locatie

Bonkevaart aan de Groninger straatweg, vanuit Groningen en Tolhuiswei

Precieze locatie via Google maps: Schaatsbeelden in de openbare ruimte

Alle schaatskunst in de openbare ruimte gerelateerd aan de Elfstedentocht is hier te vinden

Schaatsbeelden in Leeuwarden:

• Aukje
• De Elfstedenrijder
• De Finishboog
• Tegeltableau met Elfstedenstempelkaart
• Tegeltableau met gedicht Schaatsenrijder
• Windwijzer schaatsers

GPS: 53.21739, 5.84087

Bron

1. Koninklijke Vereniging 'de Friesche Elf Steden'  Dec 2016 Ideeën voor finishkunstwerk Bonkevaart gezocht
2. De Koninklijke Vereniging 'de Friesche Elf Steden' - Ontwerp finishkunstwerk bekend
3. Waldnet.nl: 20-11-2019 Dit is het geworden: finish Elfstedentocht
4. Leeuwarder Courant: 28-11-2019; Lichtboog over de Bonke: de finish van de Elfstedentocht is niet meer te missen
5. Eurofunderingen.nl: projecten: Finish Elfstedentocht